सोपे ध्यान

ध्यान कसे करावे याबाबत मी थोडेसे लिहीत आहे. ध्यान म्हणजे एकाग्रता, नाकाच्या शेंड्यावर चित्त एकाग्र करुन बसणे असा एक गैरसमज असतो. ध्यान म्हणजे सतत जागेपणा राखणे. आता सतत जागेपणा राखायचा कसा? त्याला सुरुवात आपोआप होते आणि त्यासाठी श्वसनावर आधारीत काही सोप्या पद्धती आहेत. मांडी घालुन, पाठीचा कणा ताठ राहील अशा प्रकारे बसावे. शरीरात कुठेही ताण पडु देऊ नये. डोळे मिटुन घेऊन दहा मिनिटांपर्यंत आपल्या श्वासाच्या येण्या-जाण्यावर, आणि मनात उमटणा-या विचारांकडे पाहावे. पूर्ण शक्तिनिशी श्वास आत घ्यावा, तो आत येत असताना त्याची जाणीव होऊ द्यावी, श्वास बाहेर जातानाही जाणीव व्हायला हवी. मनात येणारे विचार फ़क्त पाहायचे आहेत...त्यांच्यासोबत वाहातही जायचे नाही आणि त्यांना विरोधही करायचा नाही. हा प्रकार दहा मिनीटे चालु द्यावा. दहा मिनीटांनंतर खुप ताजेपणा येईल. पुढच्या दहा मिनिटांत ही क्रिया चालुच राहिल, पण आणखी एका गोष्टीची त्यात भर पडेल ती म्हणजे आपल्या आजुबाजुला होणारे आवाज (रस्त्यावरुन गाड्या जाणे, लहान मुलांचा दंगा इ.इ.). हे आवाज मनात कोणतीही तक्रार येऊ न देता ऐकायचे आहेत. ध्यान मात्र दीर्घ आणि खोलवर चालणा-या श्वासावरच राहील. पहिल्या दहा मिनिटांत पूर्ण शक्ती लावली असेल तर आता होणारे आवाज ऐकत असताना आणि आवाज बंद झाल्यावर फ़ार शांत वाटु लागेल. हे दहा मिनीटे. पुढची दहा मिनीटे ज्या प्रतिक्रिया होतील त्यांना होऊ देण्याची आहेत. ध्यानात पुर्ण शक्ती लावली असेल तर त्या नक्कीच होतील - येतील. या प्रतिक्रियांना रोखायचे नाही. त्या काय आहेत ते अनुभवानेच कळलेले उत्तम !